Vandaag presenteerde de Nationale Academie voor Media en Maatschappij een tiental visionaire projecten voor futureproof onderwijs. Deze projecten zijn de resultaten van de eerste lichting van de opleiding tot Trendprofessional Onderwijs, waaraan professionals uit onderwijs en bibliotheek deelnamen (voorjaar 2014).

De eindopdracht was: maak je school futureproof. Met de projecten en opleiding wil de Academie een concrete bijdrage leveren aan de innovatie van het onderwijs.

Wat valt op in deze futureproof onderwijs projecten?

• Geen eilanden, maar samenwerking. De nadruk op holistisch (geïntegreerd) onderwijs, in diverse soorten en smaken: samenwerking tussen docenten; samenwerking tussen school en bedrijven; samenwerking tussen basisonderwijs en voortgezet onderwijs; samenwerking tussen bibliotheek en school; leerlingen die elkaar of de docenten wat leren (peer education). De school staat open voor de buitenwereld, zowel fysiek (van school naar education campus; het aloude Romeinse ideaal) als virtueel (Skype-lessen met het buitenland).
• Variëteit aan werkvormen. Van een onderwijsmarkt met toekomstkraampjes tot gamend leren. Van kenniseiland tot Skills Plaza. Van zittend onderwijs tot lopend onderwijs.
• Onderwijs voor hoogbegaafde VMBO-ers met autisme. Onderwijs op ieders eigen niveau is alleen maar mogelijk door gepersonaliseerd leren, met behulp van transparantie tools zoals track & trace systemen en learning analytics. Alleen zo kan iedere pupil op eigen niveau excelleren, los van de onderwijssoort. De toekomst is aan onderwijs voor hoogbegaafde VMBO-ers met autisme.

Liesbeth Hop, directeur Nationale Academie voor Media & Maatschappij: "De onderwijsinspectie wil dat leerlingen met meer plezier naar de les gaan en de overheid wil een lerende economie. Beide doelen kunnen we bereiken door trends eindelijk eens toe te gaan passen in het onderwijs, of dat nu is "gamification" of "de leerling als inspiratiebron".

Marcel Bullinga, trendwatcher, docent en keynote spreker op IPON2014: "De futureproof-projecten zijn belangrijk voor de personal branding van de docent maar ook voor de marketing van de school. Of als opstapje naar een excellente school. Een school kan innoveren door zich op te stellen als levend laboratorium. Om als land te innoveren, is de bouw van een ‘leer dashboard’ nodig. Dat vraagt om nationale actie.”

Klik hier om naar de webpagina met het overzicht van de futureproof onderwijs projecten te gaan.

Hoe maken we het onderwijs futureproof?

Er zijn twee manieren om het onderwijs futureproof te maken.

Iedere school experimenteert. Neem bijvoorbeeld foto's van je school, mensen en onderwijssituaties vanuit de vraag: wat blijft, wat verdwijnt? Dat geeft inzicht. Of organiseer een toekomstdag, waar leerlingen, docenten, ouders en bedrijven samen bedenken hoe het onderwijs van de toekstomst eruit moet zien. Google Glass in de klas ja/nee? 3dprinters op school ja/nee? Onderwijs binnen 4 muren of niet? Een gedeeld PO-VO-leerplein?

Voor een ander deel is nationale actie nodig: de bouw van een persoonlijk "leer dashboard" voor gepersonaliseerd leren en game-based leren. Een soort maanlanding voor het onderwijs. In dat dashboard is de student zijn/haar eigen regisseur en kan hij/zij huiswerk en samenwerk doen. Het dashboard geeft de student en docent inzicht in de leerprestaties (big data, learning analytics) en geeft de arbeidsmarkt inzicht in de opgedane vaardigheden en diploma's. Het dashboard wordt de levenslange basis onder alle onderwijssoorten (van bassischool tot universiteit). Tal van onderwijs startups zouden dit dashboard kunnen bouwen. Alles wat tot nu toe bestaat (ELO's, wikiwijs, LMS-en) is van onvoldoende kwaliteit, te fragmentarisch – niet holistisch genoeg.Er worden miljarden besteed aan onderwijs bakstenen – terwijl de meest voor de hand liggende innovatie op niemands radar staat. Wie heeft het budget en trekt de kar?