Kennisnet en de PO-Raad verzamelden in gesprekken met scholen in het primair onderwijs (po) de meest gestelde vragen van bestuurders. In de serie ‘Vraag & antwoord’ geven we je de antwoorden. Deze keer: Waar moet ik rekening mee houden bij het kiezen van (digitale) leermiddelen?

Scholen kunnen kiezen uit een ruim aanbod van leermiddelen. In de praktijk gebeurt het nog vaak dat:

– scholen (verschillende functionaliteiten van) aangeschaft leermateriaal onvoldoende benutten
– het leermateriaal uiteindelijk niet goed bij de wensen van de leraren en de onderwijsvisie past.
Wat kun je doen om het keuzeproces van leermiddelen goed en bewust in te richten, zodat leerlingen aan de slag kunnen met passend materiaal?

Het keuzeproces als project

Elke school pakt het keuzeproces rond leermiddelen verschillend aan. Bij het kiezen van uitgebreide lesmethodes die een langere tijd worden ingezet, kan het veel opleveren om het keuzeproces als een project te zien en het ook op die manier in te richten.

Het keuzeproces als project heeft verschillende fases:

1. voorbereiding
2. oriëntatie
3. keuze
4. invoering

In dit proces hebben verschillende personen een rol.

In de fase voorbereiding zal vaak het bestuur of de schoolleiding het keuzeproces initiëren en een selectieteam van leraren samenstellen. Het selectieteam krijgt vervolgens een opdracht en randvoorwaarden mee vanuit de school. Denk hierbij aan:

– het budget
– de onderwijsvisie waarbij de leermiddelen dienen te passen
– de benodigde flexibiliteit, of de mate waarin een leermiddel aan standaarden voldoet.
De verantwoordelijkheid voor de oriëntatie en het maken van een keuze ligt meestal bij het selectieteam van leraren. Het selectieteam komt vervolgens tot een onderbouwde keuze voor een nieuwe methode. Deze methode voldoet aan de criteria van zowel de school als de leraren zelf. Daarna zullen alle leraren betrokken zijn bij de invoering van het leermiddel.

In gesprek met leveranciers

Een belangrijk onderdeel van het keuzeproces voor leermateriaal is het gesprek met leveranciers. Belangrijk voor dit gesprek:

– Vraag om uitleg en toelichting zodat je goed begrijpt hoe het leermiddel werkt
– Vraag wat er wel en wat er niet in het totale pakket zit?
– Vraag welke vereisten er zijn er om met het leermiddel te kunnen werken?
– Wat zijn de technologische eisen als het om een digitale versie gaat?
– Welke didactische keuzes heeft een uitgever gemaakt bij het samenstellen van een methode?
– Hoe zie je die keuzes dat terug in de methode?

Ter voorbereiding van zo’n gesprek helpen onderstaande documenten:

1. Het Programma van Eisen (PvE) voor de leermiddelenketen formuleert de belangrijkste eisen van schoolbesturen aan leveranciers. Die eisen gaan over goede randvoorwaarden voor het gebruik van leermiddelen; de inhoudelijke didactische keuzes zijn uiteraard aan de school. Het PvE bevat een checklist (bijlage A) die je kunt gebruiken in gesprek met leveranciers.
2. De Vragenkaarten van Kennisnet helpen je om in gesprek met leveranciers te bepalen hoe gebruiksvriendelijk het aangeboden digitale leermateriaal is.
   ‘Vier in balans-model’

Goed leermateriaal is één van de vier pijlers van het Vier in balans-model van Kennisnet. In dat model spreken we in plaats van ‘leermateriaal’ over ‘inhoud en toepassingen’. Digitaal leermateriaal komt pas goed tot zijn recht als:

– het past bij de visie van de school
– leraren er mee kunnen werken (deskundigheid)
– de infrastructuur van de school (denk aan wifi en devices) er goed op is ingericht.
Bij het kiezen voor leermateriaal is het belangrijk om rekening te houden met deze balans.

Aandacht voor informatiebeveiliging en privacy (IBP)

Bij de aanschaf van digitaal leermateriaal is het belangrijk om expliciet aandacht te hebben voor IBP.

– Op welke manier is de privacy van leerlingen gewaarborgd?
– Wat gebeurt er met de verzamelde data uit het leermateriaal?
– Wordt deze data op een veilige manier beheerd?
Leveranciers kunnen zich aansluiten bij het Privacyconvenant voor het onderwijs. Zo weten scholen dat deze leveranciers zich verplicht hebben gebruik te maken van de model verwerkersovereenkomst voor de omgang met gegevens van leerlingen.

Op privacyconvenant.nl kun je zien welke leveranciers van diensten en producten in het onderwijs het Privacyconvenant hebben ondertekend. Check of je leverancier is aangesloten bij het Privacyconvenant en op welke manier de informatiebeveiliging en privacy zijn geregeld.

Bron: Kennisnet