Nieuwe manieren om leerlingen te begeleiden

Het mixen van onderwijslocaties betekent niet alleen iets voor degenen die onderwijs krijgen, maar ook iets voor degenen die onderwijs geven. Een leraar hoeft niet altijd meer fysiek aanwezig te zijn. Een leerling zal vaker de regie over zijn eigen leerproces voeren. Digitale toepassingen helpen dit mogelijk maken en de rol van de leraar wordt daarbij steeds veelzijdiger. Kennisoverdracht en begeleiding blijven belangrijk, maar leraren zullen daarnaast meer met data gaan werken, meer analyses doen op basis van die data en de leerling langs zijn leerpad coachen.

• Leerlingen die hun spreekvaardigheid Frans oefenen met een app, waarbij de software op basis van artificial intelligence (AI) meeluistert en feedback geeft. Of leerlingen die hun spreekvaardigheid oefenen, door in gesprek met een sociale robot een verhaal te vertellen.
• Leerlingen oefenen praktijk- en technische vakken via simulatie apps en virtual reality (VR). Zo kunnen ze in een veilige omgeving en op meer plekken praktijksituaties oefenen of apparatuur leren bedienen.
• School experimenteert met augmented reality (AR)-brillen. Leraren kunnen leerlingen zo op afstand les geven of begeleiden. Dat kan vanuit huis. Maar ook gastdocenten uit het bedrijfsleven of van bevriende instellingen in het buitenland kunnen op deze manier les geven. Of leraren begeleiden leerlingen op deze manier vanaf school op hun stageplek.

Locatie-onafhankelijk leren en oefenen

Met hybride onderwijs verandert ook de rol van het schoolgebouw. Digitaal oefenen kan overal en de leraar kan een leerling op afstand begeleiden. Met behulp van software die frauderen voorkomt, hoeft ook toetsen niet meer op school te gebeuren. Het schoolgebouw wordt nog meer een plek voor socialisatie en persoonsvorming. Er zijn kleine ruimtes voor korte, directe instructie en grotere open ruimtes om zelfstandig of in groepen te oefenen en te studeren.

• Via simulaties en immersieve technologie – zoals VR en AR – oefenen leerlingen vaardigheden in een veilige omgeving. Dit kan ook op een stageplek, of zelfs thuis plaatsvinden, maar niet elke leerling heeft een VR-headset. In praktijkruimtes kunnen leerlingen daarom gebruikmaken van devices die de school ter beschikking stelt.
• Online en offline leeractiviteiten zijn op elkaar afgestemd. Dit leidt tot meer mogelijkheden in werkvormen en keuzevrijheid voor leerlingen. Zo kunnen ze eerst oefenen in een simulatieomgeving en daarna in praktijkruimtes, waar met echte apparatuur wordt gewerkt. School heeft daarvoor klaslokalen opengebroken en samengevoegd.
• Via VR-chatrooms treffen leerlingen elkaar om samen te werken. Deze omgeving is gebaseerd op populaire games als Fortnite en motiveert leerlingen. Het biedt ook mogelijkheden voor internationale samenwerking.

Meer inzicht door meer data

Data op school beperkt zich nu nog tot uitslagen van toetsen op een rapport. Met toenemende digitalisering neemt ook de hoeveelheid beschikbare data toe. Die kunnen het onderwijs op verschillende manieren beïnvloeden:

• Er is straks niet alleen data beschikbaar over opdrachten die goed of fout gemaakt zijn, maar ook over hoe een leerling leert. Denk aan leestijd, denkstappen in de rekenopgave of vervoeging van sterke werkwoorden. Digitalisering geeft zo inzicht in het leerproces van individuele leerlingen en geeft leraren de mogelijkheid om tijdens het oefenen bij te sturen of suggesties te doen.
• Data geeft leraren ook inzicht in zichzelf. Hoe effectief geven ze les? En hoe kunnen ze groeien in hun professionele ontwikkeling?
• Er komen ook nieuwe soorten data. Denk aan sensoren in ruimtes op school die omgevingsfactoren zoals temperatuur, Co2-waarden of geluidsniveaus registreren waaruit stress kan worden afgeleid. Of VR-devices die lichaamsbeweging en kijkrichting registreren om zo het leerproces te verbeteren.

Begin klein

Een toekomstschets klinkt ver weg. Maar ook nu is al veel mogelijk. Misschien geen ‘slimme’ virtuele AI-tutor, maar wel chatbots die leerlingen door specifiek leermateriaal van één vak helpen. Geen praktijkruimte voor VR-onderwijs, maar wel laagdrempeliger simulatie apps die draaien op de devices die leerlingen al gebruiken.

Creëer ambassadeurs

Waarschijnlijk hebben mensen in uw team, school of bestuur al ideeën over – of ervaring opgedaan met –  technologieën als simulaties, VR of chatbots. Begin met iets waar iemand enthousiast over is. Laat diegene dat plan verder onderzoeken, uitbouwen en collega’s er verder in meenemen.

Hybride onderwijs is nooit klaar

Doordat technologie ontwikkelt, veranderen ook de mogelijkheden die er zijn om de beste didactische mix samen te stellen. Bovendien zijn de mogelijkheden die technologie biedt eindeloos. Maar dat alles kan, betekent niet dat u het automatisch moet doen. Onderwijskundige visie en waarden staan altijd voorop. De inzet van technologie moet daar bij blijven passen. Ook dat is een reden om na te blijven denken over hoe u hybride onderwijs inzet.

Blijf bijsturen

Het structureel aanbieden van hybride onderwijs is een blijvend en continue proces van evaluatie en (her)ontwerp van onderwijsactiviteiten. Dat vraagt om een proces waarbij je snel en flexibel kunt bijsturen. Zorg voor budgetten, taakuren en de fysieke ruimte om nieuwe dingen te proberen. Reken mensen niet af op een mislukt experiment, maar stel wel vooraf het doel vast dat u hoopt te bereiken.

Lees hier de publicatie in zijn geheel op Kennisnet.nl