Het tekort aan leraren in het primair onderwijs raakt de grote steden meer dan verwacht. Uit een recente kwantitatieve analyse zijn de huidige tekorten in de grote steden inmiddels opgelopen tot meer dan 1475 fte. Zo valt te lezen in een recentelijk gepubliceerd actieplan, gericht op de middellange en lange termijn als het gaat om het reduceren van de personeelstekorten in het onderwijs.

Deze tekorten vormen een directe bedreiging voor de kwaliteit van het onderwijs en veel leerlingen krijgen daardoor onvoldoende kansen om zich optimaal te ontwikkelen. Onlangs is door de schoolbesturen en gemeenten uit Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Almere (G5-besturen), een reeks noodplannen gepresenteerd. Parallel aan de ontwikkeling van deze noodplannen is nu ook een actieplan voor de middellange termijn ontwikkeld.

In gezamenlijkheid hebben alle betrokkenen van de vijf grote steden – leraren, schoolleiders, ouders, bestuurders, gemeenten, vakbonden, het Ministerie van OCW en de Inspectie van het Onderwijs – aan dit plan gewerkt. Dit plan verbindt en versterkt de afzonderlijke noodplannen uit de grote steden en biedt tevens een doorkijk naar de noodzakelijke structurele verbeteringen. Al is het probleem urgent, deze oplossingen vragen, naast voldoende financiële middelen, ook om tijd en zorgvuldigheid. Hierbij is het uitgangspunt dat de onderwijskwaliteit maximaal gewaarborgd blijft en verzorgd wordt door een meer diverse samenstelling van bevoegd personeel.

In het plan identificeren de betrokkenen drie relevante thema’s waarbinnen verschillende oplossingsrichtingen en maatregelen mogelijk zijn. In de verschillende noodplannen is al een voorzet gedaan als het gaat om de langere termijn waaruit deze drie thema’s naar voren zijn gekomen. Het gaat hierbij om de thema’s ‘anders opleiden’, ‘andere inrichting van arbeidsorganisaties’ en ‘anders organiseren van onderwijs’. In de ordening van deze drie thema’s zijn verschillende oplossingsrichtingen en mogelijke maatregelen uitgewerkt en hier en daar voorzien van succesvolle voorbeelden. De denken valt aan het versterken door betere begeleiding van het opleiden in de school, het verbeteren van specifieke secundaire arbeidsvoorwaarden en het anders organiseren van onderwijs vanuit een ander en ruimer perspectief op onderwijstijd.

Daar waar dit plan haar oorsprong vindt bij de grote steden, biedt het ook voorbeelden en oplossingsrichtingen voor andere regio’s. Het opgestelde plan is breed beschikbaar gesteld via de PO-Raad die in de gehele planvorming een ondersteunende rol gespeeld heeft.

In navolging van de eerder gepubliceerde noodplannen voeren de afzonderlijke steden op dit moment overleg met het Ministerie van OCW. De hoop en verwachting is dat met extra investeringen, intensievere bestuurlijke samenwerking en verruiming van regelgeving de belangrijkste voorwaarden aanwezig zijn voor meer structurele oplossingen voor het lerarentekort.